Mister z Roosevelta

Karolina NAWROCKA

Po „Misterze Szczecina" z 1963 roku czas na przypomnienie jego następcy z roku następnego. O tytuł walczyło wówczas osiem budynków, które wytypowali przedstawiciele szczecińskich projektantów i wykonawców, specjaliści w dziedzinie architektury i budownictwa, Stowarzyszenie Architektów Polskich (SARP) i przedstawiciele „Kuriera Szczecińskiego".

Przypomnijmy, że konkurs rozpoczął się na początku lat 60. Organizowało go SARP wraz z „Kurierem". Ogłaszany był corocznie w kwietniu - miesiącu zdobycia Szczecina przez wojsko radzieckie. W plebiscycie brały udział budynki mieszkalne, które zostały wzniesione bądź wykończone w danym roku.

Do tytułu „Mistera Szczecina 1964" nominowano budynki znajdujące się przy ulicach:

1. Roosevelta 94-99 (obecnie al. Wyzwolenia 25-35) - arch. Henryk Nardy

2. Szymanowskiego 18 - arch. Kazimierz Stachowiak

3. Kuśnierskiej 16 - arch. Władysław Michałowski

4. Potulickiej 21 - arch. Henryk Nardy

5. Mazurskiej 12 - arch. Jan Zdzisław Kasprzak

6. Herbowej 12 - arch. Helena Kurcyusz

7. Krzywoustego 5/7 - arch. Bogusław Herman

8. Niemcewicza 23 - arch. Leonard Łoziński

Za najlepszy budynek mieszkalny szczecinianie uznali dom oznaczony numerem 94-99 przy ulicy Roosevelta - obecnie al. Wyzwolenia 25-39. Koncepcję architektoniczną opracował Henryk Nardy. Wykonawcą było Szczecińskie Przedsiębiorstwo Budownictwa Miejskiego nr 1, a kierownikiem budowy Józef Zelach. Kubatura obiektu wynosi ponad 43 tys. metrów sześciennych. Wówczas mieszkania zajmowały ponad 8 tys. mkw., a usługi - 1043 mkw. W budynku znajdowały się dwie kawalerki, 45 mieszkań dwupokojowych, 160 trzypokojowych oraz 33 czteropokojowe.

„Mistera Szczecina 1964" wyróżniała wówczas konstrukcja słupowa, tzw. pilotis. Słupy unosiły bryłę budynku na wysokość jednej kondygnacji i nadawały jej optycznie lekkości. Pilotis to jeden z pięciu postulatów modernistycznej architektury mieszkaniowej Le Corbusiera - wybitnego architekta XX wieku. Niestety, słupy „Mistera Szczecina" zostały zabudowane parterowymi lokalami usługowymi.

Projektant budynku „na słupach" - Henryk Nardy - urodził się 11 października 1924 roku w Wilnie. Ze Szczecinem związany od 1946 roku - wówczas rozpoczął studia na Wydziale Architektury Wyższej Szkoły Inżynierskiej. W 1959 r. uzyskał stopień magistra inżyniera architekta na Wydziale Architektury Politechniki Gdańskiej. Natomiast na Politechnice Szczecińskiej ukończył studia podyplomowe z zakresu planowania przestrzennego.

W Szczecinie pracował w Biurze Projektów i Studiów Budownictwa - późniejszy „Miastoprojekt". Brał udział w pracach projektowych przy odbudowie m.in.: ulic Mickiewicza, Leszczyńskiego, Boguchwały, Montwiłła. W latach 1952-1953 wspólnie z Emanuelem Maciejewskim zaprojektował Śródmiejską Dzielnicę Mieszkaniową. Budowę rozpoczęto pod koniec 1954 roku. Obejmowała ona część al. Jedności Narodowej (obecnie al. Papieża Jana Pawła II), plac Lotników, ul. Mazurską i Jaromira (źródło: Encyklopedia Pomorza Zachodniego - pomeranica.pl).

Henryk Nardy jest także autorem słynnego Bloku C-3 przy ulicy Jaromira 5-10 (obecnie al. Wyzwolenia 13-23). Był to pierwszy nowoczesny budynek na zniszczonej w 80 proc. ulicy w centrum miasta. Dom z jaskrawą żółtą elewacją i kolorowymi balkonami szokował, ale przypadł do gustu mieszkańcom, którzy chcieli w nim zamieszkać. Natomiast partyjno-rządowa komisja z Warszawy miała skrytykować tę realizację, wytykając architektowi zbytnią odwagę.

W 1967 roku Henryk Nardy otrzymał nagrodę zespołową Ministra Budownictwa i Przemysłu Materiałów Budowlanych za wariantowe opracowanie optymalnego systemu budownictwa mieszkaniowego z prefabrykatów wielowymiarowych. Współautorami projektu byli architekci Wacław Furmańczyk i Witold Jarzynka.

W sumie tytuł „Mistera Szczecina" zdobyły trzy projekty tego architekta, a dwa „Wicemistera". W jakich latach i które to były budynki? Pierwszy obiekt został nagrodzony w 1961 roku - to budynek przy pl. Żołnierza Polskiego 18. Pozostałe przedstawimy w następnych artykułach. ©℗

Tytuł „Wicemistera Szczecina 1964" zdobył wykończony w tym roku budynek przy ul. Krzywoustego 5/7. Koncepcję opracował architekt Bogusław Herman z Biura Projektów Budownictwa Wiejskiego. Wykonawcą było Szczecińskie Przedsiębiorstwo Budownictwa Miejskiego nr 1. Kubatura obiektu wynosi ponad 21 tys. metrów sześciennych. Powierzchnia mieszkaniowa wynosiła 3,5 tys. mkw., a usługowa - 582 mkw. W budynku znajdowały się cztery kawalerki, 20 mieszkań dwupokojowych, 6 trzypokojowych, 44 czteropokojowe, osiem pięciopokojowych oraz dwa sześciopokojowe.